(Foto: Freepik)
Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici danas obeležavaju Svetog Savu, jednu od najznačajnijih ličnosti srpske istorije.
Savindan se obeležava u čast prvog srpskog prosvetitelja, arhiepiskopa, tvorca zakonodavstva, zaštitnika prosvetnih ustanova i začetnika srpske srednjovekovne književnosti.
Rođen je 1169. kao Rastko, najmlađi sin srpskog župana Stefanja Nemanje, a zamonašio se na Svetoj Gori, veoma mlad, oko 1192. i dobio duhovno ime Sava.
On je najumniji prosvetitelj koji je nerazdvojno vezao prosvećivanje i vaspitanje naroda sa verom u Boga, a u Srbiju se vratio 1208. da bi izmirio zavađenu braću Vukana i Stefana.
Sveti Sava je bio i prvi srpski književnik – iza sebe je ostavio više dela, a najznačajnija su „Žitije Svetog Simeona“, „Hilandarski tipik“, „Studenički tipik“ i mnoga druga.
Od nikejskog cara Teodora I Laskarisa i vaseljenskog patrijarha Manojla I Haritopula je 1219. izdejstvovao autokefalnost srpske crkve i srpsku arhiepiskopiju.
Sveti Sava je umro 14. januara 1236. u Trnovu, na povratku sa hodočašća u Jerusalim. Prema zapisima iz tog vremena, glas o njegovoj smrti stigao je 27. januara u Srbiju i na taj dan SPC služi liturgiju.
Njegove mošti su iz Bugarske prenete u Srbiju, u manastir Mileševa gde je i počivao sve sve dok ga Arnaut Sinan-paša nije u drvenom kovčegu odneo u Beograd, na Vračar i 1595. spalio na lomači.
Prema srpskom predanju, tako se njegov prah rasuo po celom srpstvu.
Ovaj praznik se nakon poluvekovne zabrane, ponovo obeležava kao školska slava, a u mnogim krajevima se svečano slavi uz poznatu himnu Svetom Savi “Uskliknimo s ljubavlju”.
Srpski običaji uoči današnjeg praznika vezani su za stoku i strah od vukova, a prema predanjima, ako na taj dan zagrmi, desiće se važni događaji.
Sveti Sava je tokom svog života postio, živeo je na hlebu i vodi, išao je bos po oštrom kamenju, odredio krst kojim se krstimo i izvadio prvu ličnu kartu srpskog naroda.
Najveći hram koji je svetac podigao jeste ustvari srpski narod, dok je prostorno najveći hram na Balkanu upravo posvećen njemu i nalazi se na Vračaru, u Beogradu. To velelepno zdanje danas predstavlja nezaobilaznu turističku atrakciju, ali i mesto sabranja naroda svih konfesija sa svih strana sveta.
